Περιήγηση στο Δήμο

Η περιοχή μελέτης διαθέτει σημαντικά σπήλαια, τα οποία είναι γνωστά από την αρχαιότητα όπως μαρτυρούν και τα ευρήματα κατά τη διάρκεια ερευνών. Τα σημαντικότερα αυτών είναι:

• Το Σπήλαιο της Αγ. Φωτεινής: βρίσκεται Ν.Α. του οικισμού Αβδού σε υψόμετρο 760μ. Δίπλα από το σπήλαιο υπάρχει μια μεγάλη σπηλαιώδη κοιλότητα που σχηματί
• στηκε από την απότομη μετάπτωση των ασβεστολιθικών πετρωμάτων. Αμέσως μετά την είσοδο του σπηλαίου υπάρχει εικονοστάσι και σε βάθος 12 μέτρων υπάρχει μια υπόγεια κοιλότητα (λαγούμι), όπου χρησίμευε ως αποθήκη τυριών. Από το σημείο αυτό αρχίζει στενός διάδρομος (παλιά ήταν κοίτη ροής νερού ) και οδηγεί στην τελευταία αίθουσα, η οποία χρησιμοποιείται ως εκκλησία της Αγίας Φωτεινής.
• Το Σπήλαιο της Φανερωμένης: βρίσκεται Ν.Α. του οικισμού Αβδο
• ύ, στη θέση Φράχτης-Κουκούλα, στις  Β.Δ. πλαγιές στη περιοχή «Λαλουδάκη», σε ύψος 770μ. Γύρω του υπάρχει ωραιότατο δάσος με πρίνους. Το σπήλαιο έχει μήκος 43μ, πλάτος 4-11,5μ.και ύψος 8,5μ. Στο σπήλαιο βρέθηκαν λατρευτικά αντικείμενα γεωμετρικής περιόδου, το σημαντικότερο από τα οποία
• είναι ένας χρυσός πέλεκυς. Η προσπέλαση προς το σπήλαιο είναι αρκετά δύσκολη λόγω της μορφολογίας του εδάφους και της πολύ πυκνής θαμνώδους βλάστησης.
• Το Σπήλαιο Ειλειθυίας: γνωστό και ως Κουτσούρας Σπήλιος, Νεραϊδόσπηλιος, Ανεραγδοσπήλιος, σπήλαιο Καρτερού ,βρίσκεται στην τοποθεσία Κοπράνα ή Μεφεζέ Πεδιάδος, σε απόσταση 9 χλμ. από το Ηράκλειο προς την Επισκοπή και 1 χλμ. από την Αμνισό. Το σπήλαιο μνημονεύεται για πρώτη φορά σε 4 πινακίδες Γραμμικής Β΄ της Κνωσού (14ου π.Χ. αι.). Ήταν αφιερωμένο στη θεά E-re-u-ti-ja (Ελεύθυια), δηλ. τη "θεά της γέννας", στην οποία οι γυναίκες προσέφεραν γάλα, μέλι, λάδι και μάλλινα υφάσματα. Το σπήλαιο, που έχει μήκος 60μ. και πλάτος περίπου 12μ, άρχισε να ερευνάται από τον Ι. Χατζηδάκη ήδη από τον 19ο αιώνα και στη συνέχεια από τον Σπ. Μαρινάτο. Κοντά στην είσοδο του σπηλαίου τα θεμέλια κτίσματος θεωρήθηκαν κατοικία των ιερέων ή φυλάκων. Επτά σκαλοπάτια οδηγούν σε βαθύτερο επίπεδο και στη συνέχεια ανηφορικός διάδρομος σε υψηλότερο θάλαμο πλάτους 10-12μ, ύψους 4μ που είναι διαμορφωμένος σε 3 διαδοχικές αίθουσες με ανισόπεδο δάπεδο. Κοντά στην είσοδο βρίσκεται μια τεράστια πέτρα, ύψους 0,78μ και διαμέτρου 2,20μ που έχει τη μορφή "ομφαλού". Στο κέντρο του σπηλαίου βρίσκεται ένας βαίτυλος με άφθονα κατάλοιπα προσφορών γύρω και μια σταλαγμιτική στήλη (ύψους 1,49μ και διαμέτρου 1,27μ), που περικλείονται από ορθογώνια κατασκευή. Στο βάθος, σε απόσταση 48μ από την είσοδο, ένας σταλαγμίτης παίρνει τη μορφή καθιστής γυναίκας, ενώ άλλοι σταλαγμίτες και σταλακτίτες, κοιλώματα στα δάπεδα και κρύπτες δημιουργούν μια μυστηριακή ατμόσφαιρα.  
• Το Σπήλαιο της Αγίας Παρασκευής: στη τη θέση Χαλέπα, σε ύψωμα 230μ, 1.5χλμ Β.Δ. του χω
• ριού Σκοτεινό και σε απόσταση 6χλμ από το Ηράκλειο, βρίσκεται το σπήλαιο της Αγ. Παρασκευής, που σηματοδοτείται εύκολα από το λευκό ομώνυμο εκκλησάκι, όπου οδηγεί ασφαλτο
• στρωμένος δρόμος. Το σπήλαιο είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό και προσήλκυσε το ενδιαφέρον περιηγητών και ερευνητών από πολύ νωρίς. Μικρές ανασκαφές έγιναν εντός του σπηλαίου από τους Evans, Penlebury, P. Faure και τον Κ. Δαβάρα, ενώ στην ευρύτερη περιοχή εντοπίσθηκαν μινωικές εγκαταστάσεις. Το σπήλαιο έχει συνολικό μήκος 126μ, πλάτος κυμαινόμενο-περίπου 36μ και ύψος ως 47μ.. Ο άξονας του σπηλαίου είναι έντονα επικλινής, σχεδόν κάθετος και αποτελείται από 4 επίπεδα. Σήμερα, στο χώρο της εισόδου, γιορτάζεται στις 26 Ιουλίου, ένα ιδιότυπο πανηγύρι .
• Το Σπήλαιο Καλού Χωριού: ένας αξιοπρόσεκτος γεωλογικός σχηματισμός της Τοπικής Κοινότητας Καλού Χωριού. Βρίσκεται στη θέση «Ξηροκαμάρες», κοντά στο εξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη, χώρος γύρω από το σπήλαιο καλύπτεται από πλούσια μακκία βλάστηση.