Περιήγηση στο Δήμο

Το Κράσι βρίσκεται στις βορειοδυτικές υπώρειες του όρους Σελένα, σε υψόμετρο 600 μέτρων, 47 χλμ ανατολικά του Ηρακλείου. Η γεωμορφολογία του οικισμού είναι ορεινή. Το έδαφος είναι πετρώδες. Στα βορειοανατολικά του χωριού, σώζονται δάση αζιλάκων, πουρναριών και σφενδάμης. Εξαίρεση αποτελεί το μικρό οροπέδιο που απλώνεται στα πόδια του οικισμού και στην βόρειο ανατολική του πλευρά, που αν και μικρό σε έκταση, έχει πολύ εύφορο έδαφος και καλύπτει με τις καλλιέργειες του ένα μεγάλο μέρος των διατροφικών αναγκών των κατοίκων. Οι κάτοικοι ασχολούνται σήμερα με τηνελαιοκαλλιέργεια και την κτηνοτροφία.

Γενέτειρα του Αντώνη Μιχελιδάκη, πρώτου πρωθυπουργού της Κρητικής Πολιτείας (1898 - 1913) της ζωγράφου Μαρίας Ζωγράφου και της πνευματικής οικογένειας των Αλεξίου (Λευτέρης Αλεξίου, Έλλη Αλεξίου, Γαλάτεια Καζαντζάκη Αλεξίου και Στυλιανός Αλεξίου).

Ο κυκλικός θολωτός τάφος με κυκλαδική επίδραση που ανασκάφηκε στη θέση «Αρμί» από τον Σπύρο Μαρινάτο, καθώς και οι αναφορές σε ενετικές απογραφές επιβεβαιώνουν την μακραίωνη ύπαρξή του στην ιστορία. Σημείο αναφοράς του χωριού, οι πέτρινες τοξωτές βρύσες με τα άφθονα νερά, τα οποία σήμερα αποτελούν μια ευχάριστη ανάπαυλα για τους επισκέπτες και ένα από τα ωραιότερα μνημεία του Δήμου. Στο κέντρο του χωριού, δίπλα στις πέτρινες τοξωτές βρύσες, υψώνεται ο φημισμένος υπεραιωνόβιος πλάτανος, που χαρίζει τον ίσκιο του σε όλη την πλατεία.

Το κλίμα της περιοχής είναι εύκρατο - ορεινό, με πολύ περιορισμένη υγρασία, γεγονός που συντέλεσε ώστε ένας μεγάλος αριθμός επώνυμων και ανώνυμων, Κρητικών και μη, να παραθερίζουν στο χωριό, απολαμβάνοντας το όμορφο κλίμα και την φιλοξενία των κατοίκων. Ανάμεσα σε αυτούς που παραθέριζαν στο Κράσι, φιλοξενούμενοι της πνευματικής Κρασανής οικογένειας των Αλεξίου, την περίοδο του μεσοπολέμου, ήταν οι: Νίκος Καζαντζάκης, Νίκος Βέης, Κώστας Βάρναλης, Μάρκος Αυγέρης, Βάσος Δασκαλάκης και άλλοι.

Οι Βρύσες στο Κράσι αποτελούν ένα από τα ωραιότερα συγκροτήματα ύδρευσης στην Κρήτη. Σύμφωνα με την αναγραφόμενη πινακίδα, κατασκευάστηκε το 1890 με δαπάνες της κοινότητας από Μοχιανούς μαστόρους που ήταν περιζήτητοι και καταξιωμένοι.

Οι Βρύσες είναι δύο και όπως τις αναφέρουν οι κάτοικοι η πάνω Βρύση και η κάτω. Είναι θολωτές με μια γούρνα η καθεμία. Ακριβώς δίπλα στην κάτω Βρύση βρίσκονται οι πέτρινες γούρνες του χωριού στις οποίες τα παλιά χρόνια ήταν ο τόπος συνάντησης των γυναικών και των μικρών παιδιών αφού εκεί περνούσαν ατέλειωτες ώρες ασχολούμενες με το πλύσιμο των ρούχων.

Ένα από τα μεγαλύτερα δημιουργήματα της φύσης είναι ο μεγάλος πλάτανος που η ηλικία του υπολογίζεται από 1.800 ως 2.000 χρόνια.

Ο γιγάντιος κορμός του έχει περιφέρεια 24 μέτρα και διακλαδώνεται σε πολλούς βραχίονες, ενώ το φύλλωμά του αγκαλιάζει ολόκληρη την πλατεία, που φιλοξενεί το πιο κεντρικό καφενείο του χωριού.

Αποτελεί χώρο ξεκούρασης των κατοίκων αλλά και των επισκεπτών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αλλά και ψυχαγωγίας αφού η πλατεία του φιλοξενεί  όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις του χωριού.

Τα Μάλια είναι μια παραθαλάσσια κωμόπολη, 36 χιλιόμετρα ανατολικά του Ηρακλείου. Κατοικείται από περίπου 3.750 μόνιμους κατοίκους. Ο κεντρικός δρόμος μοιάζει να χωρίζει την πόλη στα δυο: την παλιά πόλη των Μαλίων στους πρόποδες του Όρους Σελένα και το νεώτερο κομμάτι της πόλης κοντά στην ακτογραμμή. Από τη μία τα παλιά Μάλια με τα στενά δρομάκια, τα σπίτια με τις βοκαμβίλιες και τα ταβερνάκια με τη ζωντανή ελληνική μουσική και από την άλλη, τα παραλιακά Μάλια με τα κλαμπ και τα μπαρ και το ξέφρενο ξεφάντωμα των νεαρών τουριστών αργά κάθε νύχτα μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Φτάνοντας στα Μάλια θα αντικρίσετε βόρεια το Κρητικό Πέλαγος και νότια το όρος Δίκτης. Ανατολικά βρίσκεται το μινωικό ανάκτορο Μαλίων το οποίο είναι το τρίτο σε μέγεθος ανάκτορο της μινωικής Κρήτης χτισμένο κοντά στη θάλασσα και πάνω στο δρόμο. Πρόκειται για ένα ανάκτορο με επιβλητικές διαστάσεις, περίπλοκο σχέδιο και με πολλές λεπτομέρειες.

Τα Μάλια έχουν πολύ μεγάλη ιστορία που ξεκινάει από τους Νεολιθικούς ακόμα χρόνους και κορυφώνεται την Μινωική περίοδο, όταν τα Μάλια ήταν μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Κρήτης. Σε απόσταση 3 χιλιόμετρα Ανατολικά θα συναντήσετε το περίφημο ανάκτορο των Μαλίων, ισάξιο σε φήμη και αρχαιολογική αξία με τα ανάκτορα της Κνωσού και της Φαιστού που είναι της ίδιας εποχής. Τα περισσότερα ορατά ερείπια είναι της Νεοανακτορικής εποχής (17ος-15ος αιώνας π.Χ.). Σύμφωνα με την Μυθολογική παράδοση, εδώ βασίλευσε ο αδελφός του Μίνωα Σαρπηδών. Έξω από την περιοχή του ανακτόρου κοντά στη ακτή, Βορειοανατολικά του ανακτόρου, ανασκάφηκε η μεγάλη Παλαιοανακτορική νεκρόπολη με σημαντικότερο κομμάτι το μεγάλο ταφικό συγκρότημα στη θέση «Χρυσόλακκος» στο οποίο βρέθηκε το περίφημο χρυσό κόσμημα με τις δυο μέλισσες, σύμβολο γονιμότητας που φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.

Λόγω της τοποθεσίας, του θαυμάσιου κλίματος και της φιλόξενης νοοτροπίας των κατοίκων, τα Μάλια σήμερα αποτελούν ένα κατεξοχήν τουριστικό κέντρο με καλά οργανωμένα ξενοδοχεία όλων των κατηγοριών, τουριστικές επιχειρήσεις, καταστήματα τουριστικών ειδών κ.λ.π., που καλύπτουν όλες τις ανάγκες των επισκεπτών τους.

Ωστόσο, σημαντική είναι η ενασχόληση των κατοίκων με την ελαιοκαλλιέργεια καθώς και με την καλλιέργεια κηπευτικών, πατάτας και μπανάνας, προϊόντα που καλύπτουν τις διατροφικές ανάγκες της περιοχής και των επισκεπτών της.

Εκτός από το Αρχαιολογικό Ανάκτορο, η περιοχή διαθέτει αρκετά αξιοθέατα όπως ιστορικούς ναούς και περιοχές φυσικού κάλλους. Αξίζει κανείς να επισκεφθεί την εκκλησία της Παναγίας της Γαλατιανής και να θαυμάσει τις περίφημες αγιογραφίες της.

Κολύμπι και θαλάσσια σπορ προσφέρονται στην μεγάλη αμμουδερή παραλία των Μαλίων και στις κοντινές παραλίες της Σταλίδας (3 χιλιόμετρα δυτικά) και του Ποταμού. Πολύ καλό φαγητό, εκλεκτούς μεζέδες και καλό κρασί για κάθε γούστο, μπορεί κανείς να βρει στις ταβέρνες και τα εστιατόρια, καθώς και στα ταβερνάκια μέσα στη παλιά πόλη. Τα πολλά και καλά νεανικά στέκια, τα φημισμένα μπαρ και οι λοιπές ευκαιρίες διασκέδασης προσελκύουν πολύ κόσμο και κυρίως πολλούς τουρίστες.

Πολλά μπαρ, κλαμπ και καφετέριες υπάρχουν μέσα στα Μάλια, κατά μήκοςτου παραλιακού δρόμου που ενώνει τα Μάλια με τη Σταλίδα, μέσα στη Σταλίδα, και φυσικά στη Χερσόνησο, 8 χιλιόμετρα προς τα δυτικά.

 Το όνομα Μάλια προέρχεται από το τοπωνύμιο ομαλία >Μάλια= επίπεδη έκταση

Στην κωμόπολη βρίσκεται η εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου, γνωστός με το όνομα Παναγία η Γαλαθιανή, επειδή όταν κτιζόταν χρησιμοποιήθηκε γάλα αντί για νερό, το οποίο πρόσφεραν οι κτηνοτρόφοι της περιοχής. 

Ο Μοχός είναι μεγάλος οικισμός του δήμου Χερσονήσου, που βρίσκεται σε υψόμετρο 400 μ. στη δυτική άκρη σε γόνιμη αλλά άνυδρη πεδινή έκταση, κατάφυτη από ελαιώνες και αμπελώνες. Απέχει περίπου 45 χλμ από το Ηράκλειοκαι έχει περίπου 1150 μόνιμους κατοίκους. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την ελαιοκομία και την αμπελοκαλλιέργεια. Βάση της οικονομίας του χωριού είναι το ελαιόλαδο, τα σταφύλια και το κρασί κορυφαίας ποιότητας.

 Η όμορφη δεντροφυτεμένη και πλακοστρωμένη πλατεία του Μοχού δε μένει απαρατήρητη από τον επισκέπτη, όπου μπορεί να πιει καφέ ή ρακή σε ένα από τα παραδοσιακά καφενεία που βρίσκονται εκεί ή ακόμα να επισκεφθεί εμπορικά καταστήματα, μια παλαιά εκκλησία, φούρνους και παραδοσιακά σπίτια. Ο Μοχός είναι ένα μέρος που  διατηρεί το παραδοσιακό του χρώμα της παλιάς εποχής και είναι μια ευχάριστη πρόταση για μια μικρή βόλτα από την Χερσόνησο, τη Σταλίδα ή τα Μάλια. Από το Μοχό μπορείτε να πάτε στο οροπέδιο Λασιθίου περνώντας από τα χωριά Ποταμιές και Αβδού και Κράσι.

Ανάμεσα στις φωτισμένες προσωπικότητες που επισκέφθηκαν το Μοχό ήταν και ο τέως πρωθυπουργός της Σουηδίας Ούλαφ Πάλμε, ο οποίος αγαπούσε ιδιαίτερα το χωριό και έγινε επίτιμος δημότης.

Στις 14 και 15 Αυγούστου γιορτάζεται το πανηγύρι της Παναγίας στο Μοχό. Ο εορτασμός ξεκίνησε το 1960 υπό Προεδρίας της Κοινότητος Γεωργίου Λεβέντη σε συνεργασία με την Περιγιητική Λέσχη Ηρακλείου με Πρόεδρο τον Γεώργιο Πατεράκη. Στο κέντρο του χωριού στο χώρο της μεγάλης πλατείας, γίνεται κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου το κρητικό πανηγύρι, με κρητικούς χορούς και αγαπημένους κρητικούς καλλιτέχνες, το οποίο συγκεντρώνει πλήθος επισκεπτών, ντόπιων και ξένων. Παράλληλα σε αίθουσα του Δημοτικού διαμερίσματος που είναι διασκευασμένη σε παλαιό κρητικό νοικυριό, γίνεται έκθεση εργόχειρων, υφαντών, κεντημάτων, πλεκτών κλπ. Ο Μοχός φημίζεται γενικότερα για την κρητική μουσική παράδοση. Στα γραφικά σοκάκια του χωριού θα ακούσετε αρκετά συχνά τραγούδια από κρητικές παρέες, καθώς εκτός από τις προγραμματισμένες εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, γίνονται αυτοσχέδια γλέντια από τους κατοίκους του.

Τις απόκριες στο Μοχό και στη γύρω περιοχή διαδραματίζεται το έθιμο του «Ξυνόχοντρου και μουζουδιάς», μια εκδήλωση του πολιτιστικού συλλόγου του χωριού. Πρόκειται για αναβιώση παλιού τοπικού εθίμου με ψήσιμο ζεστού ξυνόχοντρου (παραδοσιακό φαγητό) και μεταμφίεσης με μουζουδιές.

Από τους ιερούς ναούς αξίζει να αναφέρουμε το δίκλιτο του Ευαγγελισμού και της Αγίας Παρασκευής στην πλατεία του χωριού, το δίκλιτο επίσης του Αγίου Γεωργίου και Αγίου Σάββα και του Μιχαήλ Αρχαγγέλου. Στην περιοχή του Μοχού υπάρχουν περίπου 10 εξωκλήσια.

Η Σταλίδα βρίσκεται 34 χιλιόμετρα ανατολικά από το Ηράκλειο, 3 χιλιόμετρα μετά κέντρο της Χερσονήσου και 3 χιλιόμετρα πριν το κέντρο των Μαλίων. Ο παραθαλάσσιος οικισμός της Σταλίδας αριθμεί σήμερα περίπου 1000 μόνιμους κατοίκους. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 αναπτύχθηκε τουριστικά. Κατασκευάζονται οι πρώτες μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και αξιοποιείται ουσιαστικά από το 1980 και μετά. Πρόκειται για τον νεότερο οικισμό της περιοχής, ο οποίος αναπτύχθηκε και συγκροτήθηκε λόγω του τουρισμού.

Όντας κατεξοχήν τουριστικός οικισμός πλέον, προσφέρει ξενοδοχεία όλων των κατηγοριών, επιπλωμένα διαμερίσματα και πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια. Επίσης προσφέρει πολύ καλές επιλογές για φαγητό, καφέ και διασκέδαση καθώς υπάρχει πληθώρα από εστιατόρια, ταβέρνες, καφέ και νεανικά στέκια τα οποία προσελκύουν πολλούς επισκέπτες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Θα βρείτε καταστήματα με τουριστικά είδη, τουριστικά γραφεία για τις ημερήσιες εκδρομές σας, γραφεία ενοικιάσεως αυτοκινήτων και μηχανών, και φυσικά μινι-μάρκετ.

Τράπεζες υπάρχουν στη Χερσόνησο και στα Μάλια, ενώ στη Σταλίδα θα βρείτε μηχάνημα αυτόματης ανάληψης μετρητών.

Από τη Σταλίδα υπάρχει τακτική συγκοινωνία προς Ηράκλειο, Χερσόνησο και Γούβες (δυτικά), ή προς Μάλια και Αγιο Νικόλαο (ανατολικά), οπότε είναι εύκολο να επισκεφτείτε πολλές πόλεις και χωριά κατά μήκος της βόρειας ακτής της Κρήτης. Η συγκοινωνία γίνεται με τακτικά δρομολόγια λεωφορείων, με ταξί και με νοικιασμένα ή ιδιωτικά αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες.

Η διαμονή εξασφαλίζεται με άνεση στα πολλά ξενοδοχεία όλων των κατηγοριών, στα επιπλωμένα διαμερίσματα και στα πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια. Κολύμπι και θαλάσσια σπορ μπορεί να κάνει κανείς τόσο σε αμμουδερές παραλίες, όσο και σε λιμανάκια με βράχια, όπου μπορεί κανείς να επιδοθεί και στο ψαροντούφεκο. Φαγητό και ποτό μπορεί κανείς να απολαύσει στις πολλές ταβέρνες και τα εστιατόρια του οικισμού. Φυσικά, πολύ κοντά είναι και τα Μάλια και η Χερσόνησος με περισσότερες επιλογές ψυχαγωγίας και διασκέδασης και, φυσικά, πάντα υπάρχει και το Ηράκλειο μέσα στην «ακτίνα δράσης» των επισκεπτών (34 χιλιόμετρα, ή 40 λεπτά ή και λιγότερο για τους . βιαστικούς).

Στην περιοχή γιορτάζονται με πανηγύρια η γιορτή του Αγίου Δημητρίου στις 26 Οκτωβρίου και του Αγίου Ιωάννη στις 13 Νοεμβρίου και στις 27 Ιανουαρίου.