Περιήγηση στην Κερά και στην ευρύτερη περιοχή
Το σύνολο της ορεινής περιοχής του Δήμου που συνορεύει με το οροπέδιο Λασιθίου, είναι ενταγμένο στο οικολογικό δίκτυο NATURA 2000 και ανήκει στα Sitecode: GR4320002. Στο δίκτυο σύμφωνα με το άρθρο 3 της οδηγίας 92/43 ΕΟΚ, θα ενταχθούν ζώνες διατήρησης φυσικών οικότοπων καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας.
Φεύγοντας από την περιοχή του οικισμού Γωνιές και λίγο πριν από το χωριό Κερά, βρίσκεται το Μοναστήρι Παναγία η Κερά η Καρδιώτισσα. Λίγα μέτρα πριν (βόρεια) από το μοναστήρι, ένας δρόμος κατεβαίνει στη χαράδρα και μετά από λίγο καταλήγει στο παλιό χωριό Κερά, χτισμένο στην άκρη της χαράδρας και κυριολεκτικά πνιγμένο στο πράσινο. Στην παλιά Κερά ο χρόνος έχει κολλήσει στα τέλη του περασμένου αιώνα, με χορταριασμένες αυλές και καλντερίμια. Αυτό το μέρος είναι ένας εγκαταλελειμμένος παράδεισος, με νερά που τρέχουν από παντού, εκπληκτική θέα στην κοιλάδα του Αποσελέμη, και μια χαράδρα γεμάτη πουλιά με μεθυστικά κελαηδίσματα. Λίγα μέτρα πριν την παλιά Κερά, ένας χωματόδρομος κατηφορίζει στη βόρεια πλαγιά της χαράδρας μέσα από το δάσος. Αυτός ο χωματόδρομος καταλήγει στο ξωκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής, που είναι χτισμένο σε μια εκπληκτική τοποθεσία.
Επιστρέφοντας στον κεντρικό δρόμο, και προχωρόντας προς το οροπέδιο Λασιθύου, συναντάμε την πινακίδα που παραπέμπει στον αρχαιολογικό χώρο του Καρφιού. Από εκεί, με τα πόδια, ακολουθούμε ένα μονοπάτι μέχρι την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και από εκεί συνεχίζουμε με λίγο δυσκολότερη διαδρομή ως και το Καρφί.
Κάτω από την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, Ν.Α. του χωριού Κάτω Κερά βρίσκεται ο καταρράκτης της Εμπασάς.
Οι πηγές του καταρράκτη βρίσκονται σε απόκρημνη πλαγιά, το κύριο χαρακτηριστικό της είναι η πολύ πυκνή βλάστηση (κυρίως Πρίνα), λόγω της οποίας η προσέγγιση των πηγών, από τον επισκέπτη, είναι αρκετά δύσκολη.
Ο καταρράκτης είναι ενεργός μέχρι τον Μάιο, το τρεχούμενο νερό διοχετεύεται στο ρυάκι της Εμπασάς και από εκεί στον ποταμό Αποσελέμη.
Τα παλαιότερα χρόνια το τρεχούμενο νερό αποτελούσε κινητήρια δύναμη για επτά μύλους, οι οποίοι άλεθαν δημητριακά. Κατά μήκος του μονοπατιού που οδηγεί από το χωριό Άνω Κερά στο φαράγγι της Εμπασάς σώζονται τα τοιχώματα των μύλων, τα οποία θα μπορούσαν να αναστυλωθούν και να αξιοποιηθούν.
Η θέα από το σημείο του καταρράκτη εντυπωσιάζει τον επισκέπτη . Η πυκνή βλάστηση σε συνδυασμό με τους βραχώδης σχηματισμούς προσδίδουν στο τοπίο μια ιδιαίτερη φυσική ομορφιά.
Πάνω από το την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής υπάρχει βραχώδης σχηματισμός στον οποίο, σύμφωνα με την Εκκλησία μας, αποτυπώνεται η μορφή της Παναγίας.
Στην περιοχή της Κεράς υπάρχουν πηγές και βρύσες με παροχή νερού καθ'' όλη τη διάρκεια του έτους.
Αυτές είναι:
- Κοντά στο Μοναστήρι της Καρδιώτισσας είναι η Μοναστηριακή πηγή.
- Στην Κάτω Κερά, δίπλα στο σπίτι του Ρουσσέτου Παναγιωτάκη, βρίσκεται η «Κρυγιά Βρύση».
- Λίγο πιο πάνω η βρύση του Στρούμπου, απ'' όπου υδρεύεται η Κερά.
Σε υψόμετρο 740μ. και ΒΑ της Α. Κεράς, βρίσκεται η βρύση Κουτσουνάρι, το νερό της οποίας συνεισφέρει στην ύδρευση του Μοχού.
Η βρύση του Καργιανού βρίσκεται στην άκρη του αμαξωτού δρόμου λίγο πιο πάνω από το χωριό την Πάνω Κεράς. Το υψόμετρο είναι περίπου 70. Και απέναντι από τη βρύση βρίσκεται ένα πλατάνι. Το νερό της διοχετεύεται σι υδραγωγείο του Μοχού.
Πάνω από την Α. Κερά σε υψόμετρο 750μ. βρίσκεται η πηγή που ονομάζεται «Φλέγα». Το νερό της υδροδοτεί τον οικισμό της Α. Κεράς.
Κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην τοποθεσία «Ασφεντάμι» βρίσκεται η ομώνυμη βρύση. Το νερό της είναι πολύτιμο για τα ζώα των βοσκών.
Τέλος η «Βιτσιλόβρυση» (βρύση αετών) βρίσκεται κοντά στα ερείπια της μινωικής πόλης στο Καρφί, με υψόμετρο 900μ. περίπου. Η ύδρευσή της πολύ πιθανόν γινόταν απ'' αυτή την πηγή που τότε σίγουρα θα είχε περισσότερο νερό.
Στη περιφέρεια του δημοτικού διαμερίσματος Κεράς υπάρχουν κάποια τοπία που παρουσιάζουν ιδιαίτερη φυσική ομορφιά, καθώς το δημοτικό αυτό διαμέρισμα, μαζί με αυτό των Γωνιών, έχουν μεγαλύτερο ποσοστό δασοκάλυψης από τα υπόλοιπα διαμερίσματα.
Τα σημαντικότερα είναι τα παρακάτω:
